Μάρτιος 1896, η χρονιά διεξαγωγής των Α’ Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα και η αναβίωση τους στη γενέτειρα τους. Παρόλες τις δύσκολες συνθήκες που επικρατούσαν μετά την κήρυξη πτώχευσης της χώρας το 1893 από την Κυβέρνηση του Χαρίλαου Τρικούπη, χάρις στην χορηγία του ευεργέτη Γεώργιου Αβέρωφ επιτεύχθηκε η ανακαίνιση του Καλλιμάρμαρου όπου διεξήχθησαν οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες. Ήταν το πιο σημαντικό αθλητικό γεγονός παγκοσμίως, με αθλητές από 14 διαφορετικές χώρες και το όραμα του Πιέρ ντε Κουμπερντέν, η νεολαία να αγωνίζεται μόνο σε αθλητικούς στίβους και όχι στο πεδίο της μάχης. Στο Ολυμπιακό πρόγραμμα συμπεριλήφθηκε και το αγώνισμα του Μαραθώνιου δρόμου μετά από εισήγηση του φιλέλληνα Γάλλου διανοούμενου Μισέλ Μπρεάλ, εμπνευσμένος από τη διαδρομή Μαραθώνα – Αθήνα, που διέσχισε ο Φειδιππίδης προκειμένου να αναγγείλει την νικηφόρα έκβαση της μάχης του Μαραθώνα. Αναβιώνοντας τη διαδρομή αυτή, σκοπός του Μπρεάλ ήταν να αποτίσει φόρο τιμής στους Έλληνες οι οποίοι κατάφεραν να ανακόψουν την προέλαση των Περσών.

Ο Μαραθώνιος δρόμος λειτούργησε ως ένα νέο άθλημα που καθόρισε τους Ολυμπιακούς Αγώνες ως σύγχρονους αλλά παράλληλα συνδεόταν με το κλασικό τους παρελθόν. Έτσι, την 5η και τελευταία ημέρα των Α’ Ολυμπιακών Αγώνων, αναβίωσαν το αρχαίο Ελληνικό πνεύμα με το άθλημα του Μαραθωνίου με 17 δρομείς από 5 χώρες.

Παναθηναϊκό Στάδιο, Α’ Ολυμπιακοί Αγώνες 1896

Ποιος ήταν όμως ο Σπύρος Λούης και πώς κατέληξε να είναι ο μαραθωνοδρόμος που κέρδισε το χρυσό μετάλλιο του πρώτου Μαραθωνίου των Σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων;

Ο Σπύρος Λούης γεννήθηκε στις 12 Ιανουαρίου του 1873 στο Μαρούσι. Καταγόταν από φτωχή αγροτική οικογένεια και ο ίδιος εργαζόταν ως νερουλάς προκειμένου να βοηθήσει τον πατέρα και την οικογένεια του. Ο ίδιος δεν είχε καμία σχέση με τον αθλητισμό ούτε με τα αγωνίσματα μεγάλων αποστάσεων, αλλά κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας ξεχώριζε για την αντοχή του και ταχύτητα του. Έτσι ο Διοικητής του στο στρατό – και αθλητικός κριτής των προκριματικών – ταγματάρχης Παπαδιαμαντόπουλος, παρότρυνε τον Σπύρο Λούη να λάβει μέρος στους 2ους προκριματικούς αγώνες μαραθώνιου δρόμου. Χωρίς καμία προετοιμασία ο Σπύρος Λούης έλαβε μέρος στα προκριματικά τερματίζοντας σε θέση στην οποία σήμαινε πως δεν είχε καταφέρει να προκριθεί στο αγώνισμα του Μαραθώνιου Δρόμου. Παρόλα αυτά, ο ταγματάρχης Παπαδιαμαντόπουλος πιστεύοντας στις ικανότητές του έδωσε την ευκαιρία να αγωνιστεί στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896.

Απονομή Σπύρου Λούη (Αθήνα, 1896)

Την ημέρα του αγώνα ο Σπύρος Λούης με ακόμη 16 αγωνιζόμενους τάχθηκαν στην γραμμή εκκίνησης στον Τύμβο του Μαραθώνα. Από την αρχή του αγώνα, ο Γάλλος Λεμουρσό προηγείτο, ακολουθούμενος από τον Αυστραλό Φλακ και τον Αμερικάνο Μπλέικ. Στο 23ο χλμ ο Αμερικανός εγκατέλειψε. Την ίδια τύχη είχε και ο Λεμουρσό ο οποίος εξαντλημένος εγκατέλειψε τον αγώνα στο 32ο χλμ. Στα 3χλμ πριν το τερματισμό ο Φλακ εγκαταλείπει και αυτός τον αγώνα.  2 ώρες, 58’ και 50’’ μετά την εκκίνηση του αγώνα ο Σπύρος Λούης καταφθάνει στο Παναθηναϊκό Στάδιο και περνάει τη γραμμή του τερματισμού από την συνοδεία του τότε διάδοχου στο θρόνο Κωνσταντίνου και υπό τις επευφημίες του πλήθους που τον επευφημούσε φωνάζοντας «Έλλην, Έλλην». Για τον Ελληνικό λαό ήταν διακαής ο πόθος να κερδίσει το αγώνισμα του Μαραθωνίου Έλληνας. Έτσι και έγινε, ο Έλληνας Σπύρος Λούης στέφθηκε ως ο 1ος Ολυμπιονίκης Μαραθωνοδρόμος και τιμήθηκε ως εθνικός ήρωας, μένοντας έτσι για πάντα στην εθνική και παγκόσμια ιστορία.

Η ζωή μετά…..

Συνάντηση Σπύρου Λούη – Χίτλερ (Βερολίνο, 1936)

Αυτός ο αγώνας ήταν ο πρώτος και ο τελευταίος του Σπύρου Λούη, εφόσον μετά από αυτή του τη νίκη δε ξανά αγωνίστηκε. Ο ίδιος συνέχισε να ζει μια ήρεμη ζωή στο Μαρούσι με την οικογένεια του και να εργάζεται ως αγρότης, νερουλάς και στη συνέχεια ως τοπικός αστυνομικός. Ωστόσο, το κατόρθωμα του ως ο 1ος χρυσός Μαραθωνοδρόμος συνέχισε να τιμάτε από τον αθλητικό κόσμο, λαμβάνοντας προσκλήσεις σε αθλητικές και άλλες εκδηλώσεις στις οποίες εμφανιζόταν ως τιμώμενο πρόσωπο. Χαρακτηριστική ήταν η παρουσία του στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 1936 στο Βερολίνο, μετά από πρόσκληση του από τον Χίτλερ. Ο Σπύρος Λούης φορώντας παραδοσιακή ενδυμασία, κατά την πρόσωποσυνάντηση του με τον Χίτλερ του προσέφερε ένα κλαδί ελιάς ως σύμβολο ειρήνης.

Ο Σπύρος Λούης απεβίωσε στις 6 Μαρτίου 1940 σε ηλικία 67 ετών. Ο ίδιος τιμάται μέχρι και σήμερα, με το μετάλλιο του να εκτίθεται στο Μουσείο Μαραθώνιου Δρόμου στον Μαραθώνα και τη φορεσιά που φορούσε στο Βερολίνο να φυλάσσεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της Αθήνας. Το ασημένιο κύπελλο που έλαβε στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες διατέθηκε προς πώληση στον οίκο Christie’s στο Λονδίνο, από τον συνoνόματο εγγονό του, κ. Σπύρο Λούη, 116 χρόνια μετά τη νίκη του στην Αθήνα. Το κύπελλο πωλήθηκε το 2012, μετά από έντονη δημοπρασία, από το ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στην τιμή των €655,454 στο οποίο εκτίθεται μέχρι σήμερα. Το κύπελλο, που αναφερόταν στον τύπο της εποχής ως Παρισιακό κομψοτέχνημα, εμπνεύστηκε και αθλοθέτησε ο ίδιος ο εμπνευστής του αθλήματος του μαραθωνίου Μισέλ Μπρεάλ.

Ασημένιο Κύπελλο που απονεμήθηκε στον Σπύρο Λούη

Παράλληλα, το όνομα του δόθηκε στο Ολυμπιακό Στάδιο στο οποίο διεξήχθησαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας το 2004, καθώς επίσης και στον δρόμο έξω από το στάδιο, όμως ο Σπύρος Λούης δεν τιμήθηκε μόνο σε εθνικό επίπεδο αλλά και σε παγκόσμιο. Συγκεκριμένα, στο Μόναχο ονόμασαν προς τιμή του τη λεωφόρο που περνά μπροστά από το Ολυμπιακό Πάρκο (Spiridon-Louis-Ring). Ακόμη, το 2012 ιταλική εταιρία αθλητικών παπουτσιών κυκλοφόρησε ένα μοντέλο με το όνομα του 1ου χρυσού μαραθωνοδρόμου Spyridon LS. Αξιοσημείωτη, ήταν η εμφάνιση της μορφής του στην ταινία «Συνέβη στην Αθήνα» (It happened in Athens), όπου ο χαρακτήρας του Σπύρου Λούη εμφανίζεται με κάποια φανταστικά στοιχεία, και στην σειρά μικρού μήκους «Οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες: Αθήνα 1896» (The First Olympics: Athens 1896), στην οποία παρουσιάζεται η ιστορία του 1ου μαραθωνίου και του χρυσού μαραθωνοδρόμου.

Μετάλλιο που απονεμήθηκε στον Σπύρο Λούη