Ο πιο Παράξενος Μαραθώνιος στην Ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων

Μια Χαοτική Κούρσα στο Σεντ Λούις το 1904

Όταν οι ΗΠΑ φιλοξένησαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες για πρώτη φορά το 1904, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι ο Μαραθώνιος θα εξελισσόταν σε μία από τις πιο αμφιλεγόμενες κούρσες στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Με τον καύσωνα να κυμαίνεται στους 30+ βαθμούς Κελσίου και τις σκόπιμες πρακτικές αφυδάτωσης, ο αγώνας έγινε γνωστός για τις αμφίβολες τακτικές, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ποντικοφάρμακου και κονιάκ από τον νικητή.

Οι τραγικές συνθήκες

Ο Μαραθώνιος ξεκίνησε στις 3:03 μ.μ. σε θερμοκρασία 33°C. Χωρίς καμία πραγματική σκέψη για την ασφάλεια των αθλητών, η διαδρομή ήταν ένας σκληρός συνδυασμός χωματόδρομων και απότομων λόφων. Μόνο δύο σταθμοί νερού είχαν στηθεί κατά μήκος της διαδρομής των 42 χιλιομέτρων, οδηγώντας σε σοβαρή αφυδάτωση τους αθλητές. Αυτή η απόφαση ελήφθη σκόπιμα από τον επικεφαλής της διοργάνωσης, Τζέιμς Σάλιβαν, που ήθελε να δοκιμάσει τις επιπτώσεις της περιορισμένης πρόσληψης υγρών – ένα επικίνδυνο πείραμα με τα σημερινά δεδομένα.

Οι προπονητές και οι γιατροί επέβαιναν σε αυτοκίνητα και άλογα για να συνοδεύσουν τους δρομείς, ανεβάζοντας τα επίπεδα σκόνης που λειτούργησαν ενάντια στους πνεύμονες των δρομέων. Ο Αμερικανός William Garcia βρέθηκε ξαπλωμένος στο δρόμο κατά μήκος της διαδρομής του Μαραθωνίου με σχεδόν θανατηφόρους εσωτερικούς τραυματισμούς που προκλήθηκαν από την εισπνοή σκόνης.

Οι διαγωνιζόμενοι

Τριάντα δύο δρομείς από τέσσερα έθνη παρατάχθηκαν στην εκκίνηση, αλλά μόνο 14 κατάφεραν να τερματίσουν. Ανάμεσά τους ήταν έμπειροι μαραθωνοδρόμοι όπως οι Αμερικανοί Sam Mellor, A.L. Newton και Thomas Hicks, που είχαν συμμετάσχει σε διακεκριμένους αγώνες. Ωστόσο, η σύνθεση περιλάμβανε και λιγότερο πιθανούς ανταγωνιστές, όπως ο Κουβανός ταχυδρόμος Félix Carbajal de Soto, που έφτασε στην εκκίνηση κάνοντας ωτοστόπ από τη Νέα Ορλεάνη επειδή έχασε τα λεφτά του τζογάροντας, και δύο άνδρες της φυλής Τσουάνα από τη Νότια Αφρική, τον Len Tau και τον Jan Mashian. Αξίζει επίσης να σημειώσουμε ότι από τους 32 διαγωνιζόμενους, οι 12 ήρθαν από την Ελλάδα ενώ κανείς από τους Έλληνες δεν είχε τρέξει ποτέ ξανά Μαραθώνιο.

Πορτρέτο του Κουβανού Felix Carvajal de Soto

Το Δράμα της Διαδρομής

Ο Fred Lorz, ένας εργάτης οικοδομών, ήταν ο πρώτος που πέρασε τη γραμμή του τερματισμού, αλλά η νίκη του ήταν «παράνομη». Ο Lorz είχε αποχωρήσει από τον αγώνα στα 9 μίλια και επιβιβάστηκε σε αυτοκίνητο το οποίο χάλασε στο 19^ο μίλι και αποφάσισε να τρέξει την υπόλοιπη διαδρομή κόβοντας πρώτος το νήμα. Αποκλείστηκε αμέσως μόλις αποκαλύφθηκε η απάτη του.

Ο πραγματικός νικητής, ο Thomas Hicks, είχε επίσης μια αμφιλεγόμενη πορεία προς τη νίκη. Υποφέροντας από σοβαρή αφυδάτωση και εξάντληση, ο Hicks έλαβε ένα μίγμα στρυχνίνης (ποντικοφάρμακο) και κονιάκ από τους προπονητές του για να συνεχίσει. Αυτό το κοκτέιλ, σε συνδυασμό με τις άγριες συνθήκες, τον έφερε στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Παρόλαυτά, στις 3 ώρες, 28 λεπτά και 45 δευτερόλεπτα, τερμάτισε πρώτος αλλά παραμένει ο χειρότερος χρόνος νικητή στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Ο Hicks έχασε οκτώ κιλά κατά τη διάρκεια του Μαραθωνίου και πιθανότατα θα είχε πεθάνει χωρίς την άμεση ιατρική βοήθεια στον τερματισμό.

Διαβάστε επίσης: Πως να προπονηθείς για τον πρώτο σου αγώνα 10χλμ

Επιτεύγματα και Ανατροπές

Τα δράματα του αγώνα δεν τελείωσαν εκεί. Ο Félix Carbajal, ο Κουβανός ταχυδρόμος, παρά το ότι έτρεχε με πολιτικά ρούχα, κατάφερε να τερματίσει τέταρτος. Κατά τη διαδρομή, σταμάτησε να φάει μήλα από έναν αμπελώνα, τα οποία αποδείχθηκαν σάπια. Υπέφερε από έντονες κράμπες στο στομάχι και αναγκάστηκε να ξαπλώσει για έναν γρήγορο ύπνο πριν συνεχίσει τον αγώνα.

Την πεντάδα ολοκλήρωσε ο Έλληνας Δημήτριος Βελούλης, καταφέρνοντας να ξεπεράσει τις αντιξοότητες και να αποδείξει την αντοχή και το πείσμα των αθλητών της εποχής. Ο Βελούλης, παρά την απουσία προηγούμενης εμπειρίας σε τέτοιες συνθήκες αλλά και χωρίς να τερματίσει ξανά σε Μαραθώνιο, έδειξε αξιοσημείωτη αντοχή και δύναμη. Ολόκληρα τα αποτελέσματα εδώ.

Οι 12αδα των Ελλήνων Δρομέων και ο Κουβανός (#3)

Μαθήματα από το Παρελθόν

Η ιστορία του Μαραθωνίου του 1904 είναι μια έντονη υπενθύμιση του πόσο πολύ έχει εξελιχθεί το άθλημα και η οργάνωση των αγώνων. Οι σύγχρονοι μαραθώνιοι λαμβάνουν υπόψη τους τις ανάγκες και την ασφάλεια των δρομέων, με άφθονους σταθμούς ανατροφοδοσίας ενυδάτωσης, επαγγελματική ιατρική υποστήριξη και καλύτερες συνθήκες διαδρομής. Η τότε περιπέτεια του Hicks και των υπολοίπων δρομέων μας θυμίζει την αποφασιστικότητα και το κουράγιο που απαιτείται για να ολοκληρώσει κανείς έναν Μαραθώνιο, ανεξαρτήτως των συνθηκών. Η Ολυμπιακή Επιτροπή έφθασε κοντά στο να ακυρώσει και τον Μαραθώνιο από τους επόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Δεν είναι μια ιστορία που θα εμπνεύσει τις νέες γενιές με τον παραδοσιακό τρόπο, αλλά είναι μια υπενθύμιση του πόσο μακριά έχει φτάσει το άθλημα του Μαραθωνίου τα τελευταία 120 χρόνια. Κάθε φορά που δένουμε τα κορδόνια μας για να τρέξουμε, ας σκεφτόμαστε τις ακραίες συνθήκες που έπρεπε να αντιμετωπίσουν οι Μαραθωνοδρόμοι εκείνης της εποχής. Αυτή η σκέψη δεν πρέπει μόνο να μας δίνει το πείσμα να συνεχίσουμε, αλλά και την άνεση να επιδιώκουμε τη σωματική μας βελτίωση με ακόμα μεγαλύτερη αποφασιστικότητα.

Διαβάστε επίσης: ΜΟΡΦΕΣ: Σπύρος Λούης