Μορφές: Τζόαν Μπενουά Σάμιουελσον

Η Τζόαν Μπενουά Σάμιουελσον γεννήθηκε στις 16 Μαΐου 1957 στο Κέιπ Ελίζαμπεθ, στην πολιτεία Μέιν των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Κατά την παιδική της ηλικία ο αθλητισμός για τις γυναίκες ήταν σχεδόν ανύπαρκτος εφόσον δεν ήταν κάτι κοινωνικά αποδεκτό. Αυτό όμως δεν εμπόδισε την Τζόαν να ασχοληθεί και να διαπρέψει στον αθλητισμό.

Ο αθλητισμός και η αγάπη για το τρέξιμο

Η αθλητική πορεία της Τζόαν ξεκίνησε με το αγώνισμα του σκι, στο οποίο αποδείχθηκε ότι ήταν αντάξια και ατρόμητη αγωνίστρια. Σε ηλικία 15 ετών υπέστη τον πρώτο της σοβαρό τραυματισμό, σπάζοντας το πόδι της κατά τη διάρκεια αγώνα σκι κατάβασης (σλάλομ). Τότε της είχε υποδειχθεί να ξεκινήσει το τρέξιμο ως μέρος του προγράμματος αποκατάστασης της από τον τραυματισμό στο πόδι της. Σχεδόν αμέσως η Τζοάν ανακάλυψε το πάθος της για το τρέξιμο. Προς καλή της τύχη, την ίδια χρονιά (1972) προστέθηκε ο Αμερικάνικος νόμος ‘Title IX’ ο οποίος άνοιγε τον δρόμο για περισσότερες ευκαιρίες όσον αφορά τον αθλητισμό σε μαθητές και μαθήτριες των δημόσιων σχολείων της Αμερικής. Τότε ήταν που στο σχολείο της Τζοάν δημιουργήθηκε ομάδα στίβου για κορίτσια, στην οποία έλαβε μέρος και ήταν μια από τις αθλήτριες με τις καλύτερες επιδόσεις.

Το  ταλέντο της Τζοάν στο τρέξιμο ήταν προφανές, αλλά γνωρίζοντας ότι το τρέξιμο εκτός στίβου για τις γυναίκες κατακρινόταν από μεγάλο μέρος την τοπικής κοινότητας, την έκανε διστακτική να προπονηθεί εκτός γηπέδου. Παρόλα αυτά, τολμούσε να βγει στο δρόμο για να τρέξει πιο μακρινές αποστάσεις, αλλά όταν περνούσαν αυτοκίνητα και περαστικοί από δίπλα της περπατούσε και προσποιείτο ότι κοίταζε τα λουλούδια. Αυτό άλλαξε όταν είδε μια φίλη από το κολλέγιο (Bowdoin College) να τρέχει και εκείνη στο δρόμο, παίρνoντας την απόφαση να κάνει κανονικά την προπόνηση της εκτός στίβου χωρίς να την ενδιαφέρει τι θα πει ο κόσμος.

Έτσι ξεκίνησε εντατικό και απαιτητικό πρόγραμμα προπόνησης, στο οποίο εβδομαδιαία συμπεριλάμβανε αποστάσεις 5 και 10 χιλιομέτρων και ‘long runs’ τα οποία θα την προετοίμαζαν να τρέξει την απόσταση του μαραθωνίου. Έτσι, στην εβδομαδιαία της προπόνηση συμπεριλάμβανε και ‘long runs’ 30 ή και περισσότερων χιλιομέτρων, ενώ κάθε εβδομάδα διένυε συνολικά γύρω στα 300χλμ ως μέρος του προπονητικού της προγράμματος.

Πρώτοι Αγώνες Μακρινών Αποστάσεων

Τον Απρίλη του 1979 η Τζόαν έτρεξε στον παγκόσμιας φήμης ‘Μαραθώνιο Βοστόνης’. Ενώ στην εκκίνηση βρισκόταν ανάμεσα στους τελευταίους δρομείς, περίπου στο 30^ο χιλιόμετρο κατάφερε να πάρει το προβάδισμα στις γυναίκες, χωρίς να δυσκολευτεί ούτε στα πιο απαιτητικά σημεία της διαδρομής. Η Τζοάν τερμάτισε πρώτη με χρόνο 2:35:15 σπάζοντας το ρεκόρ του μαραθώνιου της Βοστόνης στην κατηγορία των γυναικών.

Η Τζόαν Μπενουά μετά την νίκη της στον Μαραθώνιο της Βοστόνης (1979)

Μετά από τον 1^ο της αγώνα στην Βοστόνη η Τζοάν επέστρεψε στο Μέιν για να ολοκληρώσει το τελευταίο έτος των σπουδών της στο ‘Bowdoin College’. Βέβαια, μετά από αυτή της την επιτυχία, η Τζοάν έτυχε μεγάλης αναγνώρισης στον κόσμο του αθλητισμού. Διοργανωτές αγώνων μακρινών αποστάσεων την προσέγγιζαν για να συμμετάσχει στους αγώνες τους και κατασκευάστριες εταιρίες ειδών για τρέξιμο ήθελαν να θέλουν να την κάνουν εκπρόσωπο της μάρκας τους. Παρόλα αυτά, η ταπεινότητα της Τζόαν και η τόση προσήλωση της στο τρέξιμο την έκαναν να απομακρυνθεί από την δημοσιότητα και συνέχισε να τρέχει στους δρόμους του Μέιν προκειμένου να προπονηθεί για τους αγώνες της Νέας Αγγλίας (βορειοανατολική περιοχή των Ηνωμένων Πολιτειών).

Το έντονο προπονητικό πρόγραμμα της ανάγκασε την Τζοάν το 1981 να προβεί σε εγχείρηση του Αχίλλειου τένοντα και στα δύο πόδια προκειμένου να ξεπεράσει το χρόνιο πόνο που ένιωθε στις φτέρνες της. Παρόλο που της είχε ζητηθεί να διακόψει για κάποιο διάστημα την προπόνηση της, η Τζοάν διατεθειμένη να διαπρέψει στο τρέξιμο επέστρεψε στην προπόνηση της μετά από ένα μήνα. Την ίδια χρονιά (1981) συμμετείχε και κέρδισε το Αμερικάνικο πρωτάθλημα των 10,000 μέτρων, ενώ το 1983 επέστρεψε στην Βοστόνη όπου κέρδισε και πάλι την πρωτιά με χρόνο 2:22:43 σπάζοντας το προσωπικό της ρεκόρ και το ρεκόρ της διαδρομής. Την ίδια χρονιά κέρδισε στα 3,000 μέτρα στους Παναμερικανικούς Αγώνες.

Οι ιστορικοί Ολυμπιακοί Αγώνες του 1984

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1984 στο Λος Άντζελες ήταν ιστορικής σημασίας για τις γυναίκες δρομείς και γενικότερα για τις γυναίκες του αθλητισμού. Οι συγκεκριμένοι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν ορόσημο για τις γυναίκες δρομείς μακρινών αποστάσεων, εφόσον για πρώτη φορά συμπεριλαμβανόταν στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων το αγώνισμα του μαραθωνίου για τις γυναίκες.

Μετά και την τελευταία επιτυχία της Τζοάν στην Βοστόνη δεν υπήρχε αμφιβολία ότι είχε τα προσόντα να αγωνιστεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Παρόλα αυτά, για να το πετύχει αυτό θα έπρεπε να τερματίσει στην πρώτη τριάδα σε προκριματικούς αγώνες, κάτι το οποίο δεν θα ήταν και τόσο εύκολο εφόσον στους προκριματικούς. Έτσι, ξεκίνησε να προπονείτε εντατικά και πάλι στους δρόμους του Μέιν. Το προπονητικό της πρόγραμμα συνεχίστηκε με επιτυχία μέχρι τα μέσα του Μάρτη του 1984, όπου και υπέστη σοβαρό τραυματισμό στο δεξί της γόνατο. Έτσι στις 25 Απριλίου 1984 – μόλις 3 εβδομάδες πριν τους προκριματικούς – έκανε αρθροσκοπική επέμβαση στο γόνατο.

Αν και τα πράγματα δεν φαίνονταν καλά για την Τζόαν, η αποφασιστικότητα της την οδήγησε 4 μέρες μετά την επέμβαση να αρχίσει και πάλι να τρέχει. Στις 3 Μαΐου είχε καταφέρει να συμπληρώσει τα 27χλμ, αλλά την επόμενη μέρα οι πόνοι στο γόνατο της ήταν αφόρητοι και ήταν αδύνατο να τρέξει. Λίγες μέρες αργότερα συνέχισε τις προπονήσεις, τίποτα δεν θα την σταματούσε από το να λάβει μέρος στους προκριματικούς. Έτσι, στις 17 Μαΐου έλαβε μέρος κανονικά στους προκριματικούς των Ολυμπιακών Αγώνων, παίρνοντας το προβάδισμα περίπου στο 28^ο χλμ κατάφερε να τερματίσει πρώτη με χρόνο 2:31:04 και εξασφάλισε μία θέση στη γραμμή εκκίνησης του 1^ο Μαραθωνίου γυναικών στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1984.

Στις 5 Αυγούστου 1984, η Τζόαν ήταν έτοιμη να τρέξει αυτό τον ιστορικό μαραθώνιο στο Λος Άντζελες μαζί με ακόμη 50 γυναίκες μαραθωνοδρόμους από 28 διαφορετικές χώρες. Ο μεγαλύτερος ανταγωνισμός για την Τζόαν ήταν η Νορβηγή Grete Waitz, η οποία ήταν η πρώτη γυναίκα που κατάφερε να τερματίσει μαραθώνιο (1979) σε χρόνο κάτω από δυόμιση ώρες. Με την εκκίνηση του αγώνα και ήδη από το 5^ο χλμ περίπου, η Τζόαν κατάφερε να προπορευτεί αφήνοντας πίσω της τις υπόλοιπες αθλήτριες συμπεριλαμβανομένου και της Waitz.

Η Τζόαν προπορευόμενη των υπόλοιπων αθλητριών στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1984

2:24:52 αργότερα η Τζόαν Μπενουά Σάμιουελσον πέρασε την γραμμή του τερματισμού επιτυγχάνοντας να κερδίσει το 1^ο χρυσό μετάλλιο μαραθώνιου αγώνα γυναικών στους Ολυμπιακούς Αγώνες και με τον τρίτο καλύτερο χρόνο γυναίκας δρομέα σε μαραθώνιο δρόμο παγκοσμίως. Η Waitz τερμάτισε ενάμιση λεπτό αργότερα στην 2^η θέση και στην 3^η θέση τερμάτισε η Πορτογαλέζα Ρόσα Μότα.

Η συνέχεια της δρομικής της πορείας και προσωπική ζωή

Τον Σεπτέμβρη του 1984 η Τζόαν παντρεύτηκε τον αγαπημένο της Σκοτ Σάμιουελσον, τον οποίο γνώρισε κατά τη διάρκεια των σπουδών της στο ‘Bowdoin College’. Ένα χρόνο μετά την νίκη της στους Ολυμπιακούς Αγώνες, έλαβε μέρος στον μαραθώνιο του Σικάγο (1985) τερματίζοντας 1^η με χρόνο ρεκόρ 2:21:21. Το 1987 επέστρεψε στη Βοστόνη χάνοντας όμως την πρωτιά από την Ρόσα Μότα, αλλά ο χρόνος της ήταν και πάλι εντυπωσιακός για την κατάσταση της εφόσον ήταν τριών μηνών έγκυος με το 1^ο της παιδί. Το 1990 γέννησε και το 2^ο της παιδί. Το 1996 και 2000 πέτυχε και πάλι να μπει στους προκριματικούς των Ολυμπιακών Αγώνων, αλλά η προσήλωση της μετά το 1987 είχε στραφεί στην οικογένεια της.

Βέβαια η αγάπη της για το τρέξιμο δεν σταμάτησε ποτέ και συνέχισε να τρέχει και να αγωνίζεται επειδή κάνοντας αυτό, έκανε αυτό που αγαπούσε. Μάλιστα, η Τζόαν και η κόρη της συνήθιζαν να τρέχουν μαζί. Χαρακτηριστικά, στην 40^η επέτειο (2019) από την μέρα που έτρεξε τον 1^ο της μαραθώνιο στη Βοστόνη η Τζόαν έτρεξε τον αγώνα μαζί με την κόρη της Άμπυ.

Η Τζόαν στον Μαραθώνιο της Βοστόνης του 2019

Αναγνώριση και Κατορθώματα