Ο Μαραθώνιος της Βοστώνης είναι κάτι πολύ περισσότερο από έναν αγώνα 42.195 μέτρων. Είναι ένα αρχείο πολιτισμού, κοινωνικής προόδου και ανθρώπινης δύναμης. Είναι ο πρώτος ετήσιος Μαραθώνιος στην ιστορία της ανθρωπότητας, ένα γεγονός που επαναλαμβάνεται ανελλιπώς από το 1897, αντέχοντας σε πολέμους, κρίσεις, ακόμη και πανδημίες.

Κάθε τρίτη Δευτέρα του Απριλίου, γνωστή και ως Patriots’ Day, χιλιάδες δρομείς από κάθε γωνιά του κόσμου συγκεντρώνονται στην ιστορική Βοστώνη για μια δοκιμασία χαρακτήρα και ψυχής.

Και αν είσαι Έλληνας ή Κύπριος, η Βοστώνη σημαίνει ακόμη περισσότερα. Είναι ο τόπος όπου, το 1946, ο Στέλιος Κυριακίδης έτρεξε με τα πόδια αλλά νίκησε με την καρδιά, γράφοντας μια από τις πιο συγκλονιστικές σελίδες της παγκόσμιας αθλητικής και ανθρωπιστικής ιστορίας.

Κι όμως, όλα ξεκίνησαν από έναν νεανικό ενθουσιασμό, μια έμπνευση με χρώμα ελληνικό, κι ένα ιδανικό που ξεπερνούσε τις αποστάσεις.

Η Αρχή: 1897 – Ο Μαραθώνιος ως Έμπνευση από την Ελλάδα

Ο Μαραθώνιος της Βοστώνης ξεκίνησε το 1897, ως φόρος τιμής στον πρώτο Ολυμπιακό Μαραθώνιο της Αθήνας, το 1896. Δεν είναι τυχαίο: η ιδέα του Μαραθωνίου γεννήθηκε στην Ελλάδα, στην πορεία του Φειδιππίδη που έτρεξε για να μεταφέρει την είδηση της νίκης εναντίων των Περσών. Η Βοστώνη πήρε αυτή την αρχαία σπίθα και την μετέτρεψε σε φλόγα που καίει εδώ και πάνω από 125 χρόνια.

Έτσι, στις 19 Απριλίου 1897, διεξάγεται ο πρώτος Μαραθώνιος της Βοστώνης, με 15 δρομείς να ξεκινούν από το Ashland (και όχι από το σημερινό Hopkinton) και να τερματίζουν στο κέντρο της Βοστώνης. Νικητής ήταν ο John J. McDermott, με χρόνο 2:55:10, ανοίγοντας τον δρόμο για 125+ χρόνια παράδοσης.

Είναι, κυριολεκτικά, ο παλαιότερος ετήσιος Μαραθώνιος στον κόσμο, με ιστορική συνέχεια που δεν διακόπηκε ποτέ, ακόμα και κατά τη διάρκεια παγκοσμίων πολέμων. Το μόνο έτος που δεν έγινε δια ζώσης ήταν το 2020, λόγω της πανδημίας, και ακόμη και τότε, έγινε virtual, διατηρώντας το πνεύμα του ζωντανό.

Η Εξέλιξη της Διαδρομής

Ο Μαραθώνιος της Βοστώνης έγινε μάρτυρας μεγάλων κοινωνικών και πολιτικών στιγμών, γράφοντας ιστορία όχι μόνο αθλητικά, αλλά και πολιτισμικά.

1897–1924: Αρχικά, η απόσταση του Μαραθωνίου ήταν περίπου 24.5 μίλια (39,4 χλμ), βασισμένη στην ελληνική “κλασική” διαδρομή. Όμως το 1924, η διαδρομή προσαρμόστηκε ώστε να πληροί τα διεθνή πρότυπα των 42.195 μέτρων. Από τότε, ξεκινά από το Hopkinton και τερματίζει στο ιστορικό Boylston Street στο Copley Square. Η διαδρομή δεν είναι απλώς γεωγραφικά απαιτητική, με λόφους, αλλαγές υψομέτρου και το διαβόητο Heartbreak Hill, αλλά είναι και συναισθηματικά φορτισμένη, καθώς οι δρομείς περνούν από πόλεις και κοινότητες που έχουν αγκαλιάσει τον αγώνα σαν δική τους γιορτή.

1966: H Γυναικεία Επανάσταση

Μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, οι γυναίκες απαγορεύονταν να συμμετάσχουν. Το 1967, η Kathrine Switzer γράφεται με τα αρχικά K.V. Switzer για να κρύψει το φύλο της και τρέχει κανονικά. Κατά τη διάρκεια του αγώνα, ο διοργανωτής Jock Semple προσπάθησε να τη βγάλει με τη βία από τον δρόμο, αλλά η ομάδα της την υπερασπίστηκε. Η εικόνα αυτής της σύγκρουσης έγινε σύμβολο της ισότητας των φύλων στον αθλητισμό.

2013: Στις 15 Απριλίου 2013, δύο βόμβες εξερράγησαν κοντά στη γραμμή τερματισμού, σκοτώνοντας 3 ανθρώπους και τραυματίζοντας πάνω από 260. Ο κόσμος σοκαρίστηκε. Όμως η απάντηση της πόλης ήταν άμεση. Το σύνθημα “Boston Strong” γεννήθηκε και ο Μαραθώνιος της επόμενης χρονιάς ήταν ο πιο συναισθηματικός στην ιστορία του θεσμού. Ήταν η νίκη της ζωής απέναντι στον φόβο.

2020: Για πρώτη φορά στην ιστορία, ο αγώνας δεν διεξήχθη δια ζώσης. Οι συμμετέχοντες έτρεξαν “εικονικά” σε όλο τον κόσμο. Ήταν άλλη μια απόδειξη ότι ο Μαραθώνιος είναι πνεύμα, όχι μόνο διαδρομή.

1946: Η Ανθρώπινη Νίκη του Στέλιου Κυριακίδη

Στην πιο δύσκολη εποχή της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, λίγα μόλις χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μέσα σε έναν αιματηρό εμφύλιο, ένας αδύναμος αλλά αποφασισμένος Κύπριος από το χωριό Στατός της Πάφου, στάθηκε στη γραμμή εκκίνησης της Βοστώνης.  Ο Στέλιος Κυριακίδης, ταλαιπωρημένος από την πείνα και τις στερήσεις, χωρίς πόρους ή επαγγελματική υποστήριξη, αποφάσισε να ταξιδέψει στην Αμερική για να τρέξει, όχι για να νικήσει, αλλά για να ζητήσει βοήθεια. Η οικογένεια του δεν είχε τι να φάει, ο λαός πεινούσε. Οι γιατροί στην Αμερική του απαγόρευσαν να τρέξει. Ήταν πολύ αδύναμος και υπήρχε κίνδυνος να πεθάνει στη διαδρομή! Εκείνος όμως απάντησε με την ψυχή του: «Είμαι εδώ για την Ελλάδα. Πρέπει να τρέξω».  Με χρόνο 2:29:27, έγινε ο πρώτος και μοναδικός Έλληνας/Κύπριος που κέρδισε τον φημισμένο Μαραθώνιο της Βοστώνης.

Μετά τη νίκη του, ο Κυριακίδης δεν αναπαύτηκε. Αντιθέτως, γύρισε όλη την Αμερική συγκεντρώνοντας χρήματα και βοήθεια για την δυσπραγούντα Ελλάδα. Χάρη στις επαφές του και την ευγνωμοσύνη του αμερικανικού λαού και κυρίως της Ελληνικής και Κυπριακής Παροικίας της Αμερικής, συγκέντρωσε πάνω από 250,000 δολάρια και 25.000 τόνους εφοδίων.

Το λεγόμενο “Πακέτο Κυριακίδη” έφτασε στην Ελλάδα λίγο αργότερα και έσωσε ζωές. Ένα εκατομμύριο Έλληνες του έκαναν υποδοχή ήρωα ενώ για πρώτη φορά μετά την κατοχή φωταγωγήθηκε η Ακρόπολη προς τιμή του Κυριακίδη. Ο κόσμος τον υποδέχθηκε με φωνές, δάκρυα και σημαίες. Είναι από τις ελάχιστες περιπτώσεις στην ιστορία που ένας αθλητής άλλαξε την ιστορική πορεία ενός λαού.

Στο πρώτο μίλι της διαδρομής του Μαραθωνίου της Βοστώνης, κάποιος μπορεί να δει το άγαλμα του Στέλιου Κυριακίδη με τον Σπύρο Λούη να δείχνει το δρόμο προς την νίκη.

Η Βοστώνη είναι Αγώνας Ζωής

Δεν είναι μόνο τα χιλιόμετρα. Είναι οι παραδόσεις, τα πρόσωπα, οι ιστορίες πίσω από κάθε δρομέα. Ο 70χρονος που τρέχει για 20η φορά, ο πυροσβέστης που τρέχει με στολή για τους συναδέλφους του που χάθηκαν, ο εθελοντής που κάθε χρόνο προσφέρει νερό στους δρομείς στο ίδιο σημείο για 30 χρόνια. Όλοι αυτοί είναι ο Μαραθώνιος, ο Μαραθώνιος της Βοστώνης. Ένα αρχείο ανθρωπότητας που ανανεώνεται κάθε Απρίλιο. Ενώ οι αγώνες μπορεί να τελειώσουν, οι ιστορίες που γράφονται εκεί συνεχίζουν να εμπνέουν γενιές.

Διαβάστε επίσης: Ο πιο παράξενος Μαραθώνιος στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων